„Jak nie jeść trupów. O historii, zbrodni i muzyce” – spotkanie z Edwardem Pasewiczem

13/09/2022

22 września o godz. 18:30 zapraszamy do siedziby Fundacji Malta na spotkanie z Edwardem Pasewiczem, poetą, prozaikiem, kompozytorem, przez lata związanym z Poznaniem. Przedmiotem rozmowy będzie jego najnowsza powieść „Pulverkopf” (wyd. Wielka Litera), która zakwalifikowała się do finału tegorocznej Nagrody Literackiej „Nike”. Spotkanie poprowadzi prof. Przemysław Czapliński.

Zaplanowałem powieść jako fugę składającą się z trzech tematów, 12 rozdziałów to 12 dźwięków i fragmentów fugi – od przedstawienia tematów, przez rozwinięcie, ich przeplatanie, powiększanie, pomniejszanie, po stretto i finał. Książka zaczyna się od snu i kończy snem jak utwór, na którego początku i końcu wybrzmiewa ten sam dźwięk.

– opowiada autor*.

Akcja powieści zaczyna się w Międzyrzeczu, gdzie Pasewicz dorastał. Osobiste historie, rodzinne miasto i zbrodnia wojenna w sąsiednich Obrzycach (w szpitalu psychiatrycznym w ramach akcji T4 zamordowano ponad 10 tysięcy osób) stały się zaczynem dla „Pulverkopf”. Nastoletni Patryk Werhunt znajduje pływające w Obrze zwłoki jednego z sąsiadów. Okoliczności śmierci są niejasne, a cień podejrzenia pada na wkraczającego w dorosłość chłopaka. To traumatyczne wydarzenie rozpoczyna rozległą i skomponowaną misternie opowieść o splątanych losach: Polaków, Żydów, Niemców, Sowietów oraz ich potomków.

Motywem przewodnim powieści jest obsesyjne poszukiwanie prawdy o losach niemieckiego kompozytora Norberta von Hannenheima.

Gdy robiłem research o Obrzycach, trafiłem na nazwisko von Hannenheima, który był pacjentem szpitala, przeżył Niemców i zmarł – przynajmniej oficjalnie – na tak zwane osłabienie serca we wrześniu 1945 roku. Oniemiałem. Przecież to jest diament.

Powieść powstawała ponad 15 lat.

Dzieło wybitne nie powstaje z piątku na sobotę, musi mieć czas, by dojrzeć – a „Pulverkopf” bez wątpienia jest wydarzeniem w literaturze polskiej.

ocenia Anna S. Dębowska z „Gazety Wyborczej”.

Samo pisanie książki nie zajęło mi tyle czasu, ile poszukiwania do niej. Wybieranie nut, zdjęć, szukanie kompozycji Norberta, słuchanie ich, słuchanie muzyki jego przyjaciół. Długo czekałem też na książkę Herberta Hencka o von Hannenheimie [pierwsza i jedyna dotychczas książka biograficzna o kompozytorze], bo dopiero po jej ukazaniu się mogłem uzyskać dostęp do dokumentów, które on odkrył.

– opowiada Pasewicz i dodaje:

[…] poukrywałem w książce wiele smaczków i cukierków, myślę, że każdy coś tam fajnego dla siebie odkryje.

Spotkanie autorskie odbędzie się w czwartek 22 września o godz. 18:30 w siedzibie Fundacji Malta (ul. Ratajczaka 44, I piętro). Wstęp wolny. Po spotkaniu będzie możliwość zakupu książki „Pulverkopf” (koszt 35 złotych, płatność gotówką), a także uzyskania autografu lub dedykacji od jego autora.

*cytaty pochodzą z wywiadu z Edwardem Pasewiczem, opublikowanego na łamach „Gazety Wyborczej” 6 września 2022 roku

Edward Pasewicz – poeta, pisarz, dramaturg, kompozytor. Urodzony w Kostrzynie nad Odrą, związany przez wiele lat z Poznaniem. Od ponad dziesięciu lat mieszka w Krakowie. Autor głośnego kryminału „Śmierć w darkroomie”, laureat Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina (2001), nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” (2021, 2022) i Nagrody Literackiej Gdynia (2007, 2009, 2012, 2022), Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” (2009, 2012, 2016) oraz Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej (2016). Jego wiersze były tłumaczone m.in. na niemiecki, angielski, słoweński, serbski, bułgarski, czeski, hiszpański, kataloński czy włoski. Prezes zarządu stowarzyszenia Queerowe Centrum Kultury w Krakowie.

prof. Przemysław Czapliński – historyk literatury polskiej i europejskiej XX i XXI wieku, eseista, tłumacz, krytyk literacki, profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Juror m.in. Nagrody Literackiej „Nike”, „Paszportów Polityki” w kategorii literatura, Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, konkursu poświęconego polskiej dramaturgii współczesnej „Metafory rzeczywistości”. Współpracował m.in. z „Gazetą Wyborczą”, „Tygodnikiem Powszechnym”, „Polityką”. Autor takich książek, jak „Ruchome marginesy: szkice o literaturze lat 90.” (2002), „Polska do wymiany” (2009), „Resztki nowoczesności” (2011), „Poruszona mapa” (2017).